Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın Kıbrıs Rum Kesimi’ne büyükelçi atamaları, Ankara’nın Kıbrıs politikasını zora sokabilecek yeni bir dönemin habercisi oldu. Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) önde gelen üç üyesinin bu adımı, Türkiye’nin yalnızca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni (KKTC) tanıyan dış politikasına yönelik önemli bir sınama olarak değerlendiriliyor.

AB-Zirvesi ve BM Kararlarına Vurgu

Bu diplomatik açılım, 4 Nisan’da Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen Avrupa Birliği (AB) - Orta Asya Zirvesi’nin hemen öncesinde tamamlandı. Zirvede, AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki işbirliğini kurumsallaştıran önemli kararlar alınırken, taraflar BM Güvenlik Konseyi’nin KKTC’nin tanınmaması yönündeki 541 ve 550 sayılı kararlarına bağlılıklarını vurguladı.

Ortak bildiride, tüm devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde ilerlenmesi gerektiği kayda geçirildi. Bu ifadeler, Kıbrıs Rum Kesimi’ni tanıyan Orta Asya ülkelerinin, KKTC’ye yönelik uluslararası tanınmayı dışlayan bir pozisyon aldığını da ortaya koyuyor.

Elçilik Atamaları Peş Peşe Geldi

Kıbrıs Rum Kesimi’ne ilk büyükelçi atayan ülke Kazakistan oldu. Ocak 2025’te alınan kararla karşılıklı büyükelçiler belirlendi ve elçilik binası açılması yönünde anlaşma sağlandı. Özbekistan ise İtalya’daki büyükelçisini Aralık 2024’te Kıbrıs Rum Kesimi’ne akredite ederek ilk adımı attı. Türkmenistan da 31 Mart itibariyle İtalya Büyükelçisi’ni aynı şekilde akredite etti.

Türkmenistan’ın tarafsızlık politikası ve TDT’de yalnızca gözlemci statüsünde olması, bu adımı daha sembolik kılsa da, genel eğilimin bir parçası olarak değerlendiriliyor.

AB’nin Stratejik Hamlesi

Semerkant Zirvesi, AB’nin Rusya'nın Ukrayna’ya müdahalesi ve Çin’in artan etkisi karşısında Orta Asya’ya yönelttiği stratejik ilgiyi perçinledi. AB, bölgeye yönelik toplamda 12 milyar Euro’luk yatırım taahhüdünde bulundu. Kazakistan’la mevcut ortaklık anlaşması güçlendirilirken, Özbekistan ve Tacikistan’la da yeni işbirliği anlaşmaları yapılması planlandı.

Ankara ve KKTC Cephesinde Sessizlik

Ankara, uzun süredir adada iki halkın varlığını temel alan "iki devletli çözüm" tezini savunuyor ve bu çerçevede KKTC’nin uluslararası alanda tanınmasını hedefliyor. Ancak son gelişmeler, bu politikanın Orta Asya’daki müttefikler nezdinde karşılık bulmakta zorlandığını gösteriyor.

Kıbrıs Türk lideri Ersin Tatar’ın 2024’te Bişkek’teki TDT Zirvesi’ne onur konuğu olarak katılması, AB ve Kıbrıs Rum Kesimi’nin sert tepkisine neden olmuştu. O dönemde Orta Asya ülkelerinin KKTC’yi tanıyabileceği yönünde oluşan kaygılar, bugün gelinen noktada Rum Kesimi lehine gelişmiş görünüyor.

Muhalefetten Eleştiriler

Dışişleri Bakanlığı’ndan ve hükümetten henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Muhalefet ise TDT bünyesinde görev yapan Aksakallılar Konseyi üyesi Binali Yıldırım’ın sessizliğini eleştirerek, Türkiye’nin dış politikada yalnızlaştığı yönünde uyarılarda bulunuyor.